Wanneer je naar het Krugerpark reist, is de kans groot dat je ook de beroemde Panoramaroute Zuid-Afrika gaat verkennen – en terecht! Deze schilderachtige autoroute slingert door de bergen van Mpumalanga, net ten westen van Kruger, en trakteert je op wat misschien wel de mooiste landschappen van Zuid-Afrika zijn. Diepe canyons, majestueuze watervallen en panorama’s waarbij je stilvalt van verwondering: de Panoramaroute heeft het allemaal. In dit artikel nemen we je mee langs de hoogtepunten en geven we tips om deze route slim te combineren met je safari-avontuur.
Hoogtepunten van de Panoramaroute
Er is zoveel te zien dat je makkelijk een volle dag (of twee) kunt vullen. Enkele niet te missen stops:
- God’s Window: Een uitzichtpunt zo spectaculair dat men het “Raam van God” heeft genoemd. Vanaf deze plek kijk je uit over laagveld dat honderden meters beneden je ligt. Op een heldere dag kun je tot Kruger en zelfs Mozambiek zien. Let op: in de vroege ochtend hangt er soms mist, dus iets later op de dag heb je vaak beter zicht.
- Blyde River Canyon & Three Rondavels: Het pronkstuk van de Panoramaroute. De Blyde River Canyon is een van de grootste groene kloven ter wereld. Bij het Three Rondavels uitkijkpunt zie je drie karakteristieke ronde heuvels (die op traditionele hutten lijken) en een verbluffend zicht op de kronkelende rivier in de diepte. Vooral rond zonsondergang kleurt de canyon prachtig rood/oranje.
- Bourke’s Luck Potholes: Een geologisch fenomeen waar de rivieren Treur en Blyde samenkomen en over miljoenen jaren ronde kolkgaten hebben uitgesleten in het gesteente. Via loopbruggen wandel je over het gebied en kijk je in de cilindervormige “potholes” gevuld met stromend water. Kinderen vinden dit vaak extra leuk om te verkennen door de bizarre vormen.
- Watervallen (Lisbon & Berlin Falls): Langs de route vind je meerdere watervallen. Lisbon Falls en Berlin Falls zijn twee van de hoogste en bekendste. Lisbon Falls stort in drie prachtige stromen naar beneden in een groene kloof; Berlin Falls heeft één brede straal die uitmondt in een helderblauw meertje. Beide hebben uitzichtpunten vlakbij de parkeerplaats.
- Pilgrim’s Rest: Een historisch mijnstadje dat bevroren lijkt in de tijd van de goudkoorts. Hoewel enigszins toeristisch, is het leuk om even door het hoofdstraatje te lopen, een traditionele koek (zoals “potje kos”) te proeven of een souvenir te kopen. Het geeft een inkijkje in hoe pioniers hier rond 1870 leefden.
- Graskop Gorge Lift: Een nieuwe attractie waarbij je met een lift afdaalt in een weelderige kloof vol inheemse planten. Beneden zijn loopbruggen en informatieborden over de natuur. Bovenaan de kloof is een avonturencentrum met o.a. een spectaculaire zipline swing voor de adrenalinezoekers.

Natuurlijk zijn er nog meer stops (Mac Mac Falls, The Pinnacle, Echo Caves iets verder weg, etc.), maar bovenstaande zijn de kernpunten die de meeste bezoekers aandoen.
Hoe rijd je de Panoramaroute?
De Panoramaroute is geen strikt afgebakende route met begin- en eindpunt; het is de naam voor het gebied rondom de R532/R534 wegen tussen de plaatsjes Sabie en Blyde Canyon/Hoedspruit. Een veelgebruikte route is als volgt:
- Start in Sabie of Graskop – twee dorpjes die goede uitvalsbases zijn (Graskop ligt centraler). In Sabie kun je eventueel al watervallen als Sabie Falls of Bridal Veil Falls meepikken.
- Rij via de R532 omhoog richting God’s Window (let op, dit stukje weg heet R534, een lus die weer terugkomt op de R532). Stop bij God’s Window (en eventueel Wonder View, een extra viewpoint).
- Ga verder naar Lisbon Falls en iets verderop Berlin Falls – beide liggen vlak langs de weg met korte zijwegen naar parkeerplaatsen.
- Vervolgens kom je bij Bourke’s Luck Potholes – trek hier zeker een uur uit om rond te lopen.
- Vervolg de R532 naar het hoogtepunt: Three Rondavels viewpoint aan de rand van de Blyde River Canyon.
- Vanaf daar kun je besluiten: ofwel terugkeren richting Graskop dezelfde weg (met eventueel een stop in Pilgrim’s Rest via een afslag, dat ligt iets uit de route), of doorrijden richting Hoedspruit via de R531/R527 als je reis verder gaat naar het noorden (bijv. naar de centrale of noordelijke Kruger gates).
Veel reizigers rijden de route van zuid naar noord (Sabie richting canyon) en vervolgen dan hun weg naar een accommodatie bij Hoedspruit of Orpen Gate om vandaar Kruger in te gaan. Andersom kan natuurlijk ook: als je uit Kruger komt bij Orpen/Hoedspruit, dan kun je noord naar zuid de route afleggen en eindigen in Sabie/Graskop, om daarna via de snelweg weer naar Johannesburg te gaan.
Tips voor planning en overnachting
- Tijd en duur: Reken op minstens een volle dag om de Panoramaroute te doen als je de belangrijkste stops wilt zien. Beter nog is 1,5 tot 2 dagen, zodat je niet hoeft te haasten en ook in de namiddag van de uitzichten kunt genieten. Bijvoorbeeld: overnacht in Graskop, doe de helft van de stops in de middag bij aankomst (God’s Window, watervallen), en de volgende ochtend de rest (canyon, Potholes). Zo vermijd je ook dat alles op één dag gepropt zit.
- Beste reistijd op de dag: ’s Morgens heb je vaak het helderste weer en zachte licht voor fotografie. In de zomer kunnen er ’s middags onweersbuien ontstaan die uitzicht belemmeren, dus begin liever vroeg. Let wel: God’s Window kan in de zeer vroege ochtend mistig zijn door vocht uit het Laagveld dat condenseert tegen de Escarpment (rand van het plateau).
- Combineer met Kruger: De Panoramaroute vormt een perfecte opwarmer of afsluiter van je Krugerpark bezoek. Zoals ook genoemd in onze reisplanning tips, kun je bijvoorbeeld na een safari in het centrale Kruger via Orpen Gate naar Hoedspruit rijden en daar de route oppikken. Of eerst de Panorama highlights doen en dan via Phabeni Gate bij Hazyview Kruger in. Beide opties zijn populair en besparen je omwegen.
- Accommodatie: In en rond Graskop zijn er hotels en guesthouses, net als in Sabie. Hazyview ligt iets verder weg van de canyon, maar is een grotere toeristenplaats met veel lodges (handig als je Panorama-route wilt combineren met al in Kruger zitten; je kunt dan een dagtrip Panorama vanuit Hazyview maken). Voor de noordkant kun je in de buurt van Hoedspruit overnachten, zodat je na de Three Rondavels niet terug hoeft. Plan je overnachtingen strategisch, afhankelijk van je verdere route (zie ook ons artikel over overnachten bij Kruger voor plaatsen als Hazyview en Hoedspruit).
- Entreegelden: Houd er rekening mee dat enkele bezienswaardigheden een kleine entree vragen. God’s Window, Potholes en de watervallen hebben een betaalpoortje (meestal slechts een paar euro per persoon). Zorg dus dat je wat contant geld hebt. De viewpoints voor Blyde Canyon/Three Rondavels zijn meestal gratis toegankelijk.

Laat je tijdens het rijden vooral verrassen. Er zijn talloze uitzichtpunten langs de weg waar je even kunt stoppen – sommige gemarkeerd, andere spontane kleine paradijsjes. De Panoramaroute is niet voor niets zo genoemd: het panorama verandert steeds en blijft boeien. Neem je tijd, geniet van een picknick met uitzicht en laat deze ervaring een prachtige aanvulling zijn op het wildavontuur van Kruger.
Zin gekregen in de Panoramaroute? Boek je vervoer en verblijf in de Krugerregio via onze partners en ontvang gratis onze Safarigids. Daarmee haal je nóg meer uit zowel de panoramische landschappen als je safari-ervaring!
Veelgestelde vragen over de Panoramaroute
Wat is de Panoramaroute precies en waar loopt deze?
De Panoramaroute is de naam voor de schilderachtige weg(en) in de provincie Mpumalanga die langs allerlei natuurwonderen voert. Hij loopt grofweg van de omgeving van Sabie/Graskop omhoog richting het noorden bij de Blyde River Canyon (vlakbij Hoedspruit). Er is dus geen enkelvoudige route, maar een cluster van wegen (met name de R532/R534) met bezienswaardigheden tussen Sabie en Blyde Canyon.
Kun je de Panoramaroute in één dag afronden?
Ja, dat kan wel, maar het wordt een volle dag waarbij je kort bij elke stop blijft. Idealiter trek je twee dagen uit: zo kun je in de middag een paar watervallen en God’s Window doen, overnachten in Graskop, en de volgende ochtend de canyon, Potholes en de rest. In één dag is het te doen als je vroeg begint in Sabie en pas tegen zonsondergang klaar bent bij de Three Rondavels, maar reken op haasten.
Heb ik een 4×4 of speciale auto nodig voor deze route?
Nee hoor, alle hoofdwegen van de Panoramaroute zijn geasfalteerd en goed begaanbaar met een normale auto. Sommige parkeerterreinen bij watervallen zijn onverhard, maar ook die kun je prima bereiken met een gewone auto. Zolang je op de aangegeven wegen blijft, is de rit technisch niet moeilijk – het zijn wel bochtige bergwegen, dus rij voorzichtig.
Is de Panoramaroute leuk om met kinderen te doen?
Zeker. Kinderen genieten vaak van de watervallen (sommige hebben picknickplekjes erbij) en het avontuur van uitzichtpunten. Uiteraard moet je bij kliffen en hoogtes goed opletten en jonge kinderen aan de hand houden bij plaatsen als God’s Window. Maar er zijn ook kindvriendelijke stops zoals de Bourke’s Luck Potholes waar ze rond kunnen rennen over de bruggetjes. Neem snacks mee en plan een ijsjesstop in Graskop, dan is iedereen tevreden.
Moet je entree betalen voor de bezienswaardigheden op de route?
Voor enkele highlights wel een kleine bijdrage. God’s Window, de Potholes en de grote watervallen (Lisbon, Berlin) vragen een entree (ongeveer R20-R50 per persoon, enkele euro’s). Uitzichtpunten als Three Rondavels zijn gratis toegankelijk. Bij betaalde punten staat meestal een loket of bewaker bij de ingang waar je het bedrag contant voldoet. Zorg dus dat je wat cash bij de hand hebt tijdens de rit.